حتی اگر اهل کتاب هم نباشید، حتما اسم مجموعه کتاب‌های ارباب حلقه‌ها به گوشتان خورده است. این کتاب آن‌قدر مشهور شد که به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین کتاب‌های ادبیات قرن ۲۱ شناخته می‌شود. این کتاب شاهکار، اثر زبان‌شناس و نویسنده‌ی بزرگ، جی.آر.آر تالکین است که با فروش بیش از ۱۵۰ میلیون نسخه از آن در سرتاسر جهان تبدیل به دومین کتاب پرفروش دنیا شد. ارباب حلقه‌ها با بهره از عناصر حماسی و اسطوره در ژانر فانتزی حماسی قرار می‌گیرد. کتاب ارباب حلقه‌ها در سه جلد منتشر شده است؛ کتاب اول یاران حلقه، کتاب دوم دو برج، کتاب سوم بازگشت پادشاه. این اثر تاکنون افتخارات و جوایز بی‌شماری را در دنیای ادبیات به دست آورده است؛ برنده‌ی جایزه‌ی نیویورک هرالد تریبون برای بهترین کتاب تخیلی نوجوانان، کسب جایزه‌ی بین‌الملی داستان خیال‌پردازی در سال ۱۹۵۷ به‌عنوان بهترین نویسنده‌ی خیال‌پردازی‌نویس برای کتاب ارباب حلقه‌ها. همچنین بعد از کتاب داستان دو شهر نوشته‌ی چارلز دیکنز، به ترتیب کتاب‌های ارباب حلقه‌ها و هابیت پرخواننده‌ترین آثار حماسی جهان هستند.

جان رونالد روئل تالکین که بود و چطور ایده‌ی کتاب ارباب حلقه‌ها به ذهنش رسید؟

جان رونالد روئل تالکین John Ronald Reuel Tolkien که به اختصار جی.آر.آر تالکین نامیده می‌شود متولد ۳ ژانویه‌ی ۱۸۹۲ در بلوم‌فوتین، آفریقای جنوبی و در گذشته‌ی ۲ سپتامبر ۱۹۷۳، نویسنده، شاعر، زبان‌شناس و استاد دانشگاه بود. او در دانشگاه آکسفورد تحصیل کرد و در جنگ جهانی اول شرکت داشت. سپس صاحب کرسی استادی ادبیات و زبان انگلیسی و آنگلوساکسون در دانشگاه آکسفورد از سال ۱۹۲۵ تا ۱۹۵۹ شد. کودکی جان تالکین در فقر و فقدان زودهنگام والدینش و سکونت در دهکده‌ی سیرهول‌میل در بین مزارع، چمنزارها و ساختمان‌های قدیمی گذشت.

تالکین علاقه‌ی زیادی به ساخت زبان‌‌های ساختگی و البته علمی داشت. شاید بتوان گفت که او تنها کسی است که توانسته است ۱۵ زبان بسازد؛ با این حال، توصیه‌ی تالکین به کسانی که علاقه‌مند به زبان بین‌الملل هستند این است که: «از اسپرانتو پشتیبانی کنید.» علاقه به زبان تا آنجا در او ریشه داشت که در جایی گفته‌ است که انگیزه‌اش از نگارش کتاب‌های تخیلی‌اش مانند ارباب حلقه‌ها این بوده ‌است که زبان‌های فراساخته‌ی او در آن صحبت شود.

تالکین با سه گانه‌ی حماسی و اعجاب‌آور خود، یعنی ارباب حلقه‌ها به شهرتی جهانی رسید. اما شاید برای خیلی از شما سؤال باشد که این ایده‌ی بکر و جذاب چطور به ذهن تالکین رسید؟ در پاسخ باید گفت که همه چیز از یک جمله‌ی عجیب شروع شد.

«در سوراخی داخل زمین، یک هابیت زندگی می‌کرد.» این چند کلمه‌ی ساده که یک جمله‌ی عجیب را شکل داده‌اند، در یک ورق، هنگام تصحیح برگه‌های دانش‌آموزان، با خطی ناخوانا نوشته شده بود و تالکین با خواندن این جمله‌ی اعجاب‌آور ایده‌ی نوشتن داستان هابیت در سال ۱۹۳۷ به ذهنش رسید کتابی که منبع اصلی ارباب حلقه‌ها شد. این کتاب ابتدا در بریتانیا، به چاپ رسید و یک سال بعد نیز، در آمریکا منتشر شد. کتاب هابیت اثر جی.آر.آر. تالکین تاکنون به بیش از ۲۵ زبان زنده‌ی دنیا ترجمه شده ‌است.

تالکین، علاوه بر کتاب‌های ذکر شده، که معروف‌تر و شناخته‌شده‌تر هستند، آثار داستانیِ دیگری به نام‌های، ماجراهای تام بامبادیل و می‌رود راه پیوسته تا آن سو، فرزندان هورین که پس از مرگش منتشر شدند، این کتاب‌ها درباره‌ی موضوعی که آن‌ها را رشته افسانه (Legendarium) می‌نامید و در اصل یک اسطوره‌شناسی خیالی برای گذشته‌ی دور زمین است، نوشته‌ شده‌اند. اصطلاح رشته افسانه، از سوی تالکین برای توصیف افسانه‌سازی‌هایش درباره‌ی داستان میان زمین به ‌کار رفته ‌است. افسانه‌های سرزمین میانی تالکین درباره‌ی تاریخ خیالی زمین در دوره‌های باستان یعنی چندهزار سال پیش از دوره‌ی معاصر است. به رشته ‌افسانه‌های تالکین اغلب افسانه‌های سرزمین میانی هم گفته می‌شود. این افسانه‌ها شامل موجوداتی افسانه‌ای مانند هابیت‌ها، الف‌ها، دورف‌ها، ترول‌ها، گابلین‌ها، اورک‌ها و غیره می‌باشد. سرانجام جان تالکین پس از خلق شاهکارهایی در دنیای ادبیات در سال ۱۹۷۳ درگذشت و در دهکده‌ی وولورکوت (Wolvercote) به خاک سپرده شد.

هابیت‌ها چه موجوداتی هستند و داستان کتاب هابیت درباره‌ی چیست؟

هابیت یا آنجا و بازگشت دوباره، یک رمان تخیلی در ژانر کودکان و نوجوان است که توسط تالکین در ۲۱ سپتامبر سال ۱۹۳۷ منتشر شد و توجه و استقبال منتقدین و خوانندگان را به خود جلب کرد. این کتاب نامزد دریافت Carnegie Medal و جایزه‌ی ‌New York Herald Tribune را برای بهترین رمان نوجوانان دریافت کرد. اما قبل از این‌که به اصل ماجرا و قصه‌ی هابیت بپردازیم بهتر است بدانید که اصلا منظور از هابیت چیست؟

هابیت‌ها گونه‌ای ازموجودات تخیلی در رمان‌های تالکین هستند که در سرزمین میانه (سرزمینی تخیلی) و شایر (شمال غربی سرزمین میانه) زندگی می‌کنند. هابیت‌ها اولین‌بار در کتاب هابیت تالکین مطرح شدند که ایده‌ی شکل‌گیری آن هم شرح داده شد. این کتاب، هابیت‌ها را موجوداتی کوچک وصف می‌کند که نصف قد انسان را دارند و بالغ‌ترین آن‌ها از چشم یک الف Elf (نام موجودی خیالی از افسانه‌های فولکلور ژرمنی است. الف‌ها قد یک بچه را دارند.) هابیت‌ها لباس‌هایی به رنگ روشن می‌پوشند، کفش به پا نمی‌کنند (کف پاهایشان به‌ طور طبیعی پوستی چون چرم دارد) و پاهایشان پوشیده از موهای ضخیم و مجعد است و به لحاظ رفتاری و اخلاقی هابیت‌ها موجوداتی مهمان‌نواز، صمیمی، مهربان، خانه و خانواده دوست و به دور از تنش و هیجان که در آرامش به سر می‌برند، خوش‌رو، خوش خوراک و به دور از ماجراجویی هستند.

کتاب هابیت

کتاب هابیت که با نام  یا آنجا و بازگشت دوباره هم شناخته می‌شود با ترجمه‌ی رضا علیزاده توسط انتشارات روزنه در ایران منتشر شده است. اما قصه‌ی هابیت از شخصیت اصلی این داستان، بیلبو بگینز، که یک هابیت است در زمان کم‌رنگ شدن دنیای موجودات افسانه‌ای و قدرت گرفتن حکومت انسان‌ها شروع می‌شود. بگینز، هابیت خانه‌دوستی است که بر طبق یک درخواست، برای گرفتن سهم خود از گنجی گران‌بها که توسط اسماگ اژدها به غنیمت گرفته شده است، به سفر می‌رود.

سفر بگینز، او را از سرزمین آرام و راحتش به محیطی شیطانی می‌برد. همراهان او در این سفر گاندولف جادوگر و نوه‌ی پادشاه پیشین دورف‌ها یعنی تورین سپر بلوط و عموزادگان و دیگر دورف‌هایی که برای آزادسازی تنها کوه ارِبور شاهزاده‌ی خود را همراهی می‌کنند. قصه‌هایی عجیب و خارق‌العاده در این سفر اتفاق می‌افتد که شصت سال بعد سرآغازی برای ماجرای ارباب حلقه‌ها می‌شود.

این کتاب از جمله پرفروش‌ترین رمان‌های تاریخ ادبیات قرار گرفته است به‌ طوری که طبق برآوردهای صورت گرفته تاکنون بیش از ۱۴۰ میلیون نسخه از آن در سرتاسر جهان به فروش رفته است.

 

کتاب ارباب حلقه‌ها، جلد اول: یاران حلقه

کتاب ارباب حلقه‌ها (‌The Lord of the Rings) اثر جی.آر.آر تالکین با ترجمه‌ی رضا علیزاده است؛ تالکین نوشتن ارباب حلقه‌ها را زمانی آغاز کرد که هنوز مشغول تحصیل بود و در همان دوران کتاب هابیت را می‌نوشت که به منزله‌ی مقدمه‌ای برای ارباب حلقه‌ها محسوب می‌شد.

این کتاب طی ۱۲ سال از سال ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۹ که بیشتر آن در زمان جنگ جهانی دوم بوده به نگارش درآمد. اگرچه این کتاب در بین خوانندگان به شکل یک سه‌ گانه شناخته می‌شود، اما در ابتدا قرار بود این اثر جلد اول کتاب سیلماریلیون باشد که نویسنده به دلایل اقتصادی تصمیم به حذف جلد دوم گرفت و کتاب ارباب حلقه‌ها را در سال ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۵ در سه جلد با عناوین یاران حلقه، دو برج و بازگشت پادشاه منتشر شد.

یاران حلقه، نخستین جلد از رمان سه جلدی ارباب حلقه‌ها است رمانی حماسی که رویدادهایش در دنیای خیالی و در سرزمین میانه اتفاق می‌افتد. لقب ارباب حلقه‌ها در واقع به موجودی به نام سائورون یا ارباب تاریکی اشاره دارد، کسی که مدت‌ها پیش حلقه‌ی یگانه را که بیشتر قدرتش به آن بستگی دارد، گم کرده‌ است. او تمام تلاش خود را می‌کند تا حلقه را مجددا پیدا کند و از آن برای اسیر کردن تمام ساکنان سرزمین میانه استفاده کند. بیلبو بگینز که موجودی از نژاد هابیت است در غاری بزرگ به‌طور اتفاقی حلقه‌ای پیدا می کند و آن را با خود به شایر می‌برد. او از قدرت و اهمیت حلقه اطلاعات دقیقی ندارد، فقط می‌داند که با در دست کردن حلقه، ناپدید می‌شود. بیلبو نمی‌داند که آن حلقه، همان حلقه‌ی یگانه است و همچنین نمی‌داند که سائورون به دنبال آن است.

 

کتاب ارباب حلقه‌ها، جلد دوم: دو برج

دو برج برگرفته از داستان مشهور ارباب حلقه‌ها است که توسط رضا علیزاده به فارسی ترجمه شده و توسط انتشارات روزنه منتشر شده است. ارباب حلقه‌ها علاوه بر مقدمه و پیش‌درآمد و شش ضمیمه، متشکل از شش کتاب است؛ هر مجلد دو کتاب. رمان در اصل در سه مجلد به ‌چاپ رسید و دو برج شامل کتاب‌های سوم و چهارم مجموعه است. تالکین درباره‌ی دلیل‌ انتخاب این عنوان گفته است که می‌خواستم موضوعات بسیار متفاوت کتاب‌های دوم و سوم را به هم مرتبط کند. تالکین ابتدا تصمیم داشت هر کتاب عنوانی مخصوص خود داشته باشد. عنوان پیشنهادی او برای کتاب سوم، خیانت ایزنگارد بود و عنوان پیشنهادی‌اش برای کتاب چهارم سفر حاملان حلقه یا حلقه در مسیر شرق که در نسخه‌ی هزاره استفاده شد.

دو برج، داستان تمام یاران حلقه را پس از پراکنده شدن بیان می‌کند. گروهی از یاران نومیدانه خود را برای نبرد با سائورون، دشمن پلید باستانی آماده می‌کنند و گروهی دیگر مشغول دست و پنجه نرم کردن با خیانت ایزنگارد هستند. فرودو و سام باید حلقه‌ی نفرین ‌شده را بی‌یاور برای نابودی به قلمرو فرمانروای تاریکی ببرند. راهنمای این دو در این سفر گولوم فریب‌کار و حریص است که شهوت حلقه‌ی قدرت او را مسخ کرده. جلد دوم با فرا رسیدن تاریکی بزرگ و درگرفتن جنگ حلقه خاتمه می‌یابد.

 

کتاب ارباب حلقه‌ها، جلد سوم: بازگشت شاه

این کتاب سومین و آخرین کتاب از سری  ارباب حلقه‌ها است که توسط جان رونالد روئل تالکین نوشته شده است و به داستان جنگ حلقه و حوادث پس از آن می‌پردازد. داستان از قلمرو گوندور که به‌ زودی مورد تهاجم سائورون قرار می‌گیرد، آغاز می‌شود. نیروهای پلید فرمانروای تاریکی قصد تصرف همه‌ی سرزمین میانه را دارند و در این حال فرودو و سام راه خود را با دشواری تمام به قلب مقر قدرت او می‌گشایند. تنها راه شکست دشمن، نابودی حلقه‌ی نفرین ‌شده‌ی قدرت در آتش کوه هلاکت است. اما راه به‌ شکلی طاقت‌فرسا دشوار است و فرودو توان خود را از دست داده است. سنگینی بیش از اندازه‌ی حلقه کم‌کم او را نومید می‌کند. آیا امکان غلبه بر این نومیدی وجود دارد؟

اودن، شاعر آمریکایی، در نقدی که بر این سه‌گانه در نیویورک تایمز نوشته است گفته: «حماسه‌ای با ابعاد و اندازه‌ی ارباب حلقه‌ها قدرت نویسندگی فوق‌العاده‌ای را طلب می‌کند و هرچه داستان پیش‌تر می‌رود، این قدرت فزونی می‌گیرد. اما فقط می‌توانم بگویم آقای تالکین توانایی خود را از هر لحاظ به‌اثبات رسانده است. خوانندگان می‌توانند از طریق ضمایم نگاه اجمالی وسوسه‌انگیزی به دوران نخست و دوم داشته باشند. چنان‌که برمی‌آید افسانه‌های این روزگار از هم‌اکنون تألیف شده است و من امیدوارم ناشران گروه کثیر و رو به تزاید هواخواهان او را زیاد چشم‌انتظار نگذارند.» اشاره‌ی اودن به سیلماریلیون بود که سرانجام ۳۱ سال پس از این نقد و پس از درگذشت تالکین به‌کوشش پسر او کریستوفر منتشر شد.

 

نقل از آخرین خبر